Marteniçka

Mart ayı baharın müjdecisi olarak kabul edilen ve bu yüzden pek çok kültürde özel ritüellere sahip olan bir ay. Henüz havalar tam olarak ısınmış olmasa da baharın güzel günleri ufukta artık… 🌿

“Marteniçka” ise, Balkan coğrafyasının en hoş adetlerinden birisi…

1 Marttan başlayarak ayın sonuna kadar takılan, beyaz ve kırmızı yünden yapılmış bilekliklere verilen bu isim, hem keyifli bir bahar kutlama geleneği hem de adeta önümüzdeki günlerde gelecek güzel günlerin simgesi.

Kaynağını Bulgaristan’ın Baba Marta mitinden alan bu adet,bugün artık tüm Balkanların ortak bir ritüeli. Bulgar folklorunda, Baba Marta soğuk kış günlerini sonlandırıp baharı getiren mitolojik bir figür. Genellikle ruh durumu sıklıkla değişen huysuz ve yaşlı bir kadın olarak tasvir edilen Baba Marta, bu davranış biçimiyle Mart ayının değişken havasını da sembolize ediyor.

Baba Marta ritüeli, çok eski yıllardan beri yünden yapılmış bileklikler, yün bebekler ve yün püsküller aracılığıyla gerçekleştirilen bir ritüel. Bir zamanlar, martenista denilen kırmızı ve beyaz yün yumaklarından yapılan bu top, püskül veya insan figürlerinden en popüler olanları “Pijo” ve “Penda” olarak isimlendirilen kuklalarmış.

Bugün ise “marteniçka” denilen bileklikler takılırken yıl boyu sağlık, şans, güç, bolluk, bereket gibi iyi dileklerde bulunuluyor. Ve her yörenin kendine has uygulamaları olsa da bu bileklikler tüm Balkan coğrafyasında, baharın müjdecisi ilk göçmen kuşlar havada görünene kadar bileklerde kalıyor.

İlk leylek veya kırlangıçlar görüldüğünde yani ilk ağaçlar çiçek açtığında bilekten çıkartılan marteniçkalar, taze çiçek açmış bir ağacın dalına asılıyor. İnanca göre, bunu yaparken dileğinizi de tekrarlayarak isteğinizin yıl boyu kabul görmesini sağlamış oluyorsunuz.

Haydi o zaman… Marteniçkalarımızı önce bileklerimize takalım sonra da baharın müjdecisi olarak çiçeklenen ağaç dallarına … Kırmızı beyaz yün ipliklerini dolayıp bileğimize bağlamayı ve sonra da ağaçlara hediye etmeyi ihmal etmeyelim ki bol bereketli olsun bu mevsim…  Çünkü Balkan ülkelerinden yurdumuza da ulaşan bu geleneği doğuran inanca göre, beyaz renk sağlığı ve uzun ömrü, kırmızı renk ise bolluğu ve gücü sembolize ediyor. Hoş geldin martiniçka, hoş geldin ilkbahar… 🌿🌲🎋🌳🪴☘k

by gidivermek